Τὴν 3η Ὀκτωβρίου τιμᾶται ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου, γιὰ τὸν ὁποῖο γίνεται λόγος στὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων (17: 34), ὅταν λέγεται ὅτι ὕστερα ἀπὸ τὸ κήρυγμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου στὴν Ἀθήνα, «τινὲς δὲ ἄνδρες κολληθέντες αὐτῶ ἐπίστευσαν, ἐν οἶς καὶ Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης». Σύμφωνα μὲ τὴ μαρτυρία τοῦ Διονυσίου Κορίνθου διετέλεσε ἐπίσκοπoς τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν κι ἔλαβε μαρτυρικὸ τέλος διὰ τῆς πυρᾶς.
Τὸ ὄνομα τοῦ Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου φέρουν καὶ κάποια Συγγράμματα (Περὶ Θείων Ὀνομάτων, Περὶ Οὐρανίου Ἱεραρχίας, Περὶ Ἐκκλησιαστικῆς Ἱεραρχίας, Περὶ Μυστικῆς Θεολογίας), γιὰ τὰ ὁποῖα πρώτη φορὰ ἔγινε λόγος ἀπὸ θεολόγους τῆς ἐπιρροῆς τοῦ πρώην πατριάρχη Ἀντιοχείας Σεβήρου, οἱ ὁποῖοι συμμετεῖχαν σὲ μιὰ διάσκεψη γιὰ τὸ χριστολογικὸ ζήτημα τὸ 532 μ.Χ. στὴν Κωνσταντινούπολη.
Ἡ συστηματικὴ γραμματολογικὴ κριτικὴ ἔχει ἀποδείξει ὅτι τὰ ἔργα αὐτὰ δὲν μποροῦν νὰ ἀποδοθοῦν τελικῶς στὸν Διονύσιο Ἀρεοπαγίτη, καθὼς προϋποθέτουν μία ὁρολογία τοῦ 5ου μ.Χ. αἰῶνος, ἡ ὁποία σχετίζεται μὲ τὸ χριστολογικὸ ζήτημα καὶ τὴν νεοπλατωνικὴ θεωρία τοῦ Προκλου (410-485 μ.Χ.). Ὁ συγγραφέας τους τὰ ὑπέγραψε μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου, καθὼς μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο τὰ συγγράμματα ἀποκτοῦσαν μιὰ πατρότητα, ἡ ὁποία τὰ ἔβγαζε μέσα ἀπὸ τὴ δίνη τῶν θεολογικῶν συγκρούσεων τοῦ 5ου καὶ 6ου αἰῶνος μ.Χ. καὶ προσέδιδε σὲ αὐτὰ ἀποστολικὸ κῦρος. Παρὰ τὶς σύγχρονες εἰκασίες, ἡ ταυτότητά του παραμένει ἄγνωστη.
Τὰ Συγγράμματα μιλοῦν γιὰ τὴν πραγματικὴ γνώση, ποὺ εἶναι ἡ θέαση τῶν ὄντων ὡς στιγμῶν ἑνὸς ἀδιαίρετου Εἶναι. Κι ἐνῶ ὅλα τα ὄντα μετέχουν σὲ αὐτό, ταυτόχρονα ζοῦν μὲ τὴν ἄγνοια αὐτῆς τῆς μέθεξης. Μὲ τὴν ἄγνοια αὐτὴ ζεῖ καὶ ὁ ἄνθρωπος, καθὼς ὁ νοῦς του εἶναι αἰχμάλωτος σὲ ἔννοιες καὶ φαντασιώσεις, οἱ ὁποῖες διαιωνίζουν τὸν ἐπιμερισμό, τὴ σύγκρουση καὶ τὸ σκοτείνιασμα τοῦ κόσμου. Ὡστόσο, λέει ὁ ἄγνωστος συγγραφέας, ἂν ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου κατανοήσει τὸ σκοτάδι τῆς ἄγνοιάς του, εἶναι δυνατὸν νὰ διαφύγει ἀπὸ αὐτὴ καὶ νὰ φτάσει στὸ φῶς τῆς μέθεξης.
Τὰ Συγγράμματα αὐτὰ σχολιάστηκαν ἀπὸ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Ἄσκησαν ἰσχυρὴ ἐπίδραση σὲ μεταγενέστερους μυστικοὺς θεολόγους τόσο τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ὁ Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος καὶ ὁ Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὅσο καὶ τῆς Δυτικῆς ὅπως ὁ Meister Eckhart. Ἔχουν ἀποτελέσει κεντρικὸ θέμα τοῦ ἔργου σύγχρονων σημαντικῶν θεολόγων, ὅπως ὁ Vladimir Lossky (1903–1958).
Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ὁ ἄγνωστος συγγραφέας τῶν Ἀρεοπαγιτικῶν Συγγραμμάτων προσέφερε στὴν πνευματικὴ ἱστορία τοῦ ἀνθρώπου μιὰ ἀπὸ τὶς πιὸ πολύτιμες ὑπηρεσίες. Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ σκοτάδι τοῦ κόσμου διαιωνίζεται, ἡ ὕπαρξή τους ἀποτελεῖ τὴ διαρκὴ ἀφετηρία μιᾶς προσωπικῆς διάνοιξης πρὸς τὸ ξέφωτο.