Τὸ βίωμα εἶναι ἡ ἐσωτερική μας ζωή. Αὐτὸ ποὺ συμβαίνει μέσα μας. Μέσα στὴν ἀσκητικὴ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας εἶχε πάντοτε μεγάλη σημασία. Ἡ λέξη ποὺ χρησιμοποιεῖται γι’ αὐτὴν εἶναι ἡ λέξη «καρδιά», ἐνῶ ἡ λέξη «νοῦς» χρησιμοποιεῖται μόνο γιὰ τὶς σκέψεις καὶ τὸ λογιστικὸ κομμάτι τῆς ψυχικῆς ζωῆς.
Κι ἐνῶ ἡ διάσταση αὐτὴ ἔχει μεγάλη σημασία, ὑπάρχουν ἐποχὲς ποὺ παραβλέπεται καὶ συγκαλύπτεται καὶ τὸ ἐνδιαφέρον ἑστιάζεται σὲ νοήματα, ποὺ δὲν ἔχουν σχέση μὲ αὐτὴ, ἢ σὲ κανόνες γιὰ τὴ συμμόρφωση ἁπλῶς τῆς ἐξωτερικῆς συμπεριφορᾶς. Κι ἐντός του 20ου αἰώνα ἡ διάσταση αὐτὴ ἦταν σὲ μεγάλο βαθμὸ παραγκωνισμένη. Ὁ ὅσιος γέροντας Ἰωσὴφ ὁ Ἡσυχαστὴς καὶ ὁ ὅσιος γέροντας Σωφρόνιος τοῦ Ἔσσεξ, ποὺ σήμερα ἔχει ἀναγνωριστεῖ ἡ ἁγιότητά τους, ὑπῆρξαν δυὸ γέροντες ποὺ ἐργάστηκαν ὥστε τὸ ἐνδιαφέρον τῆς πνευματικῆς ζωῆς νὰ ἐπιστρέψει ξανὰ σὲ αὐτή.
Τὰ παραδείγματα αὐτῆς τῆς ἐπιστροφῆς εἶναι πολλά. Στεκόμαστε σ’ ἕνα ἀπὸ αὐτὰ μὲ μιὰ ἀφήγηση γιὰ τὸν παπὰ-Ἐφραὶμ τὸν Κατουνακιώτη, ὁ ὁποῖος συναναστράφηκε καὶ διδάχθηκε ἀπὸ τὸν γέροντα Ἰωσὴφ τὴν καρδιακὴ προσευχή, δηλαδὴ τὴ βιωματικὴ μετατόπιση, γιὰ τὴν ὁποία κάνει λόγο ὁ ἀββᾶς Παμβὼ μὲ τὴ φράση «Εἰ ἔχεις καρδιὰ δύνασαι σωθῆναι». Ἡ ἀφήγηση εἶναι τοῦ π. Ἐφραὶμ Σιμωνοπετρίτη. Ἀπὸ τὸν προφορικὸ λόγο μεταφέρεται ἐδῶ μὲ κάποια συντόμευση στὸν γραπτὸ.
Ὅταν ἦρθε ἡ ὥρα νὰ γίνει μεγαλόσχημος μοναχός, ἔχοντας τὴν εὐλογία τοῦ γέροντά του, ὁ π. Ἐφραὶμ ὁ Σιμωνοπετρίτης ἐπισκέφθηκε τὸν παπά-Ἐφραὶμ τὸν Κατουνακιώτη, γιὰ νὰ τοῦ ζητήσει νὰ κάνει ἐκεῖνος τὴν κουρά του. Μόλις τὸ ἄκουσε ὁ παπά-Ἐφραὶμ, τοῦ εἶπε ὅτι τοῦ ἀνάβει φωτιὰ καὶ ὅτι δὲν ἔχει κάνει ποτὲ κουρά. Ἀκόμη καὶ τὶς κουρὲς τῶν μοναχῶν ποὺ εἶχε στὴ συνοδεία του, τὶς εἶχε κάνει ὁ παπὰ-Γρηγόρης τῶν Δανιηλαίων. Καθὼς ὁ ἐπισκέπτης ἐπέμενε, ὁ παπά-Ἐφραὶμ τοῦ εἶπε: «θὰ πάρω πληροφορία καὶ θὰ σοῦ πῶ».
Ὁ ἐπισκέπτης μαζὶ μὲ τοὺς πατέρες τοῦ κελιοῦ ἔφαγαν, ἔκαναν τὸ ἀπόδειπνο καὶ πῆγαν νὰ ξεκουραστοῦν. Στὶς τρεῖς μετὰ τὰ μεσάνυχτα χτύπησε τὸ καμπανάκι γιὰ τὴν ἀκολουθία. Ὁ ἐπισκέπτης μοναχὸς πῆγε στὸν ναὸ καὶ ὁ ὑποτακτικός τοῦ παπά-Ἐφραὶμ τοῦ εἶπε ὅτι τὸν περιμένει ὁ γέροντας στὸ κελί του. Ὅταν πῆγε, ὁ παπά-Ἐφραὶμ τοῦ εἶπε «ἔλα, ἔλα, πῆρα πληροφορία. Θὰ ἔρθω, θὰ κάνω τὴν κουρά σου». Ὁ ἐπισκέπτης ἀγκάλιασε τὸν γέροντα καὶ τὸν εὐχαρίστησε. Πῆγαν μαζὶ στὸν ναὸ καὶ ὅταν τέλειωσε ἡ Θεία Λειτουργία εἶχε τὴν περιέργεια νὰ μάθει πῶς ὁ παπά-Ἐφραὶμ πῆρε τὴν πληροφορία. Ἔτσι, ἄρχισε νὰ τὸν ρωτᾶ. Στὴν ἀρχὴ ὁ γέροντας τοῦ ἀπάντησε ὅτι αὐτὰ δὲν λέγονται. Ὅμως βλέποντας τὴν ἐπιμονή του, τοῦ ἀφηγήθηκε τί εἶχε συμβεῖ.
Ἔχοντας στὸ μυαλό του τὴν ἀπορία ἂν θὰ πρέπει νὰ κάνει τὴν κουρὰ ἢ ὄχι, εἶχε πάει στὸ κελί του. Πῆρε τὸ κομποσκοίνι στὰ χέρια του καὶ ἄρχισε νὰ λέει τὴν εὐχή: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ…». Ὅσο προχωροῦσε ἡ εὐχή, ἔνιωσε τὴν κ α ρ δ ι ά του ν’ ἀνοίγει καὶ νὰ γεμίζει «μὲ μιὰ γλυκύτητα, μὲ μιὰ εὐφορία, μὲ μιὰ εὐφροσύνη, μὲ μιὰ ἀνάπαυση. Σὰν νὰ ἔφυγε καὶ ν’ ἀνέβηκε στὸν οὐρανό».
Ὕστερα ἀπὸ ὥρα ἐπανῆλθε στὸν ἑαυτό του. Κατάλαβε ὅτι ἡ ἀπάντηση ἦταν θετική. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο εἶχε πάρει θετικὴ πληροφορία καὶ γιὰ πολλὰ ἄλλα ζητήματα, ἐνῶ ἂν ἦταν ἡ πληροφορία ἀρνητική, συνέβαινε τὸ ἀντίθετο. Αἰσθανόταν ἕνα πλάκωμα, ἕνα βάρος. Δὲν μποροῦσε νὰ κάνει τὴν εὐχή. Ἀκόμα καὶ τὸ κομποσκοίνι ἔπεφτε ἀπὸ τὰ χέρια. Γιὰ τὸν φωτισμένο γέροντα ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δὲν ἦταν ἁπλῶς μία ἔννοια. Ἦταν βίωμα, ποὺ γευόταν τοὺς καρπούς του καὶ λειτουργοῦσε ὡς τὸ ἀσφαλὲς θεμέλιο τῶν ἀποφάσεών του.
