Τὸ μυστικὸ ἑνὸς νερόμυλου

Ἀπὸ τὴν ἀνατολικὴ πλευρὰ τοῦ βράχου τῆς Μεταμορφώσεως περνᾶ τὸ Βαθὺ Ρέμα. Στὸ σημεῖο ποὺ πλησιάζει τὴ ρίζα τοῦ βράχου, βρίσκεται ἕνας παλιός, ἐγκαταλελειμμένος νερόμυλος.

Τὸ κτίσμα τὸ ἔφτιαξαν ἐντὸς τοῦ 20ου αἰώνα οἱ πρόσφυγες ποὺ ἦρθαν τὸ 1923 ἀπὸ τὴν Τραπεζούντα τοῦ Πόντου κι ἐγκαταστάθηκαν στὸ γειτονικὸ χωριὸ τῆς Πρασινάδας. Τὰ μεταπολεμικὰ χρόνια ἐπισκευάστηκε, καθὼς οἱ κάτοικοι τῆς Πρασινάδας ἄλεθαν σὲ αὐτὸν σιτηρά, κυρίως καλαμπόκι, μέχρι τὴ δεκαετία τοῦ ’60.

Ἡ λειτουργία τοῦ νερόµυλου βασίζεται στὴ διοχέτευση νεροῦ, τὸ ὁποῖο ἐνεργοποιεῖ ἀρχικῶς τὸ κινητικὸ μέρος (φτερωτὴ) καὶ στὴ συνέχεια τὸ ἀλεστικὸ (µυλόπετρες). Ἡ διοχέτευση τοῦ νεροῦ ξεκινάει ἀπὸ ἕνα τεχνητὸ φράγμα ποὺ φτιάχνεται μέσα στὸ ρέμα (δέση), λίγο µακριὰ ἀπὸ τὸν µύλο καὶ σὲ µεγαλύτερο ὕψος ἀπὸ αὐτόν. Ὅταν τὸ ρέµα ἀρχίζει νὰ κατεβάζει νερό, τότε αὐτὸ μπαίνει ἀπὸ τὴ δέση μέσα στὸ µυλαύλακο. Μέσω αὐτοῦ καταλήγει στὸν µύλο καὶ συγκεκριµένα στὸ βαράρι, ἕναν κωνοειδὴ σωλήνα, φαρδὺ ἐπάνω καὶ στενὸ στὸ κάτω µέρος, μὲ τὸ µεγαλύτερο τµῆµα του ἔξω ἀπὸ τὸν νερόµυλο καὶ τὸ ὑπόλοιπο μέσα σὲ αὐτόν.

Οἱ µυλόπετρες ἢ µυλόλιθοι εἶναι ἴσως τὸ σηµαντικότερο τµῆµα τοῦ ὅλου µηχανισµοῦ. Ἡ ποιότητα τοῦ πετρώµατός τοὺς, ἡ σωστὴ χάραξή τους, ἡ ὀρθὴ τοποθέτηση τῆς ἐπάνω πέτρας καὶ ἄλλα µυστικά, εἶναι βασικὰ στοιχεῖα, ὥστε ὁ νεροµυλος νὰ δουλεύει σωστά.

Παρατηρώντας τὶς μυλόπετρες ἀνάμεσα στὰ ἀπομεινάρια τοῦ ἐγκαταλελειμμένου μύλου τῆς Πρασινάδας, γίνεται κατανοητὸ ὅτι ἔχουν ἡλικία πολὺ παλαιότερη ἀπὸ τὸ κτίσμα. Σύμφωνα μὲ τὶς προφορικὲς μαρτυρίες τῶν κατοίκων τῆς Πρασινάδας, οἱ μυλόπετρες αὐτὲς βρίσκονταν σ’ ἕναν ἄλλο μύλο, ποὺ ὑπῆρχε στὸ ρέμα πρὶν φτιαχτεῖ ὁ καινούργιος. Τὸ μυλάλαυκο αὐτοῦ τοῦ παλιοῦ μύλου βρίσκεται στὴν ἄλλη πλευρὰ τοῦ ρέματος καὶ ξεκινάει λίγο πιὸ κάτω ἀπὸ τὸν καινούργιο μύλο. Τὸν παλιὸ μύλο χρησιμοποιοῦσαν οἱ κάτοικοι τῆς Πρασινάδας πρὶν τὴν ἀνταλλαγὴ τῶν πληθυσμῶν. Τότε ποὺ ἡ Πρασινάδα λεγόταν Τζούρα καὶ οἱ κάτοικοί της ἦταν Πομάκοι, ὅπως οἱ κάτοικοι ὅλων τῶν ὑπολοίπων χωριῶν αὐτῆς τῆς ὀρεινῆς περιοχῆς.

Κοιτάζοντας τὶς μυλόπετρες, ὁ περιηγήτης ἀναρωτιέται γιὰ τὸ πότε μπορεῖ νὰ ξεκίνησε ἡ χρήση τους καὶ ἂν χρησιμοποιήθηκαν μόνο ἀπὸ τοὺς κατοίκους τοῦ χωριοῦ ἢ ὑπῆρξε ἐποχὴ στὴν ὁποία χρησιμοποιήθηκαν καὶ ἀπὸ ἐκείνους ποὺ ἔζησαν στὸν βράχο πάνω ἀπὸ τὸ χωριό. Ἐρωτήματα ποὺ μᾶλλον θὰ μείνουν ἀναπάντητα. Ἂν καὶ ὁ χρόνος, κάποιες φορές, ἐπιφυλάσσει ἐκπλήξεις.

Αν σου άρεσε, κοινοποίησέ το να το δουν και άλλοι!