Έχουν περάσει χίλια χρόνια περίπου από τότε που έζησε ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος (949 -1022 μ.Χ.). Τα περισσότερα χρόνια της ζωής του τα έζησε στο μοναστήρι του Αγίου Μάμαντος, το οποίο είχε φτιαχτεί στα χρόνια του Ιουστινιανού κοντά στην πύλη Ξυλοκέρνου, αργότερα Πύλη του Βελιγραδίου (Belgard Kapi) των Θεοδοσιανών Τειχών της Κωνσταντινουπόλεως.
Η ζωή του Αγίου
Για τη ζωή και το έργο του τις τελευταίες δεκαετίες έχει υπάρξει ενδιαφέρον κι έχουν γραφεί πολλές αξιόλογες μελέτες, μεταξύ των οποίων και οι διατριβές του Ανδρέα Βιτούλα, Γνώσις εμμάρτυρος (2011) και του Θεόφιλου Αμπατζίδη (2015), η οποία εκδόθηκε το 2020 από τις εκδόσεις Δόμος με τον τίτλο Το ενυπόστατον φως: σπουδή στις προϋποθέσεις της θέωσης κατά τον Συμεών τον Νέο Θεολόγο. Σε αυτές μπορεί να βρει κάποιος τη σχετική βιβλιογραφία και τα σημαντικά ασκητικά και θεολογικά θέματα του έργου του Συμεών.
Τα ποιήματα
Ο Άγιος Συμεών θέλησε να αποδώσει το βίωμά του όχι μόνο με τη μορφή του πεζού λόγου, αλλά και ποιητικά. Έγραψε 58 μεγάλους ύμνους -ποιήματα, που έχουν διασωθεί. Από αυτά τα 34 τα έγραψε στο μέτρο του ιαμβικού δεκαπεντασύλλαβου.
Τα λεξικά γράφουν ότι πρόκειται για το πιο εύχρηστο και διαδεδομένο μέτρο των ελληνικών ποιημάτων, ώστε μεγάλο μέρος αυτών από τον 10ο αιώνα μ.Χ. κι εξής να είναι γραμμένα σε αυτό. Η χρήση του έχει εμποτίσει τόσο πολύ τη ροή της ελληνικής γλώσσας, ώστε πολλές φορές στη καθημερινή τους ομιλία οι άνθρωποι να σχηματίζουν στίχους σε αυτό το μέτρο. Τα ποιήματα του Αγίου Συμεών είναι από τα πρώτα που γράφτηκαν σε αυτό το ποιητικό μέτρο. Ένα μικρό δείγμα από το 38ο ποίημά του:
Ποίαν ὁδόν ὁδεύσοιμι
ποίαν ἐκκλίνω τρίβον;
Ποίαν ἀνέλθω κλίμακα
ποίαν εἰσέλθω πύλην
Πῶς τῷ ἀφθάρτῳ συμπλακῶ
φθαρτός ὅλος ὑπάρχων
ὁ ἐν θανάτῳ τῇ ζωῇ
πῶς ὅλως πλησιάσω
Το οποίο μπορεί να αποδοθεί στη σύγχρονη δημοτική ελληνική ως εξής:
Ποιο μονοπάτι να διαβώ
ποιο δρόμο να χαράξω
ποια κλίμακα να ανεβώ
ποια πόρτα να περάσω
Με κάτι που δεν φθείρεται
να ενωθώ παλεύω
μα είμαι μες τον θάνατο
και τη ζωή γυρεύω.