(Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν εἰσήγηση τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δράμας κ. Δωροθέου στὴν τακτικὴ Συνεδρία τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, 3/10/24).
Ὅλες οἱ προσπάθειες γνώσης, κατανόησης καὶ ἀντιμετώπισης τόσο τῆς ἐνδοοικογενειακῆς ὅσο καὶ τῆς νεανικῆς βίας εἶναι χρήσιμες. Ὡστόσο, κινδυνεύουμε νὰ ἐξασφαλίσουμε (καὶ νὰ ἀποκομίσουμε) ἐλάχιστα ὀφέλη, ἂν δὲν κατανοήσουμε τὴ ρίζα τοῦ κακοῦ.
Ἔχοντας ὡς ἀφετηρία τὴν ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως αὐτὴ ἀποκαλύπτεται στὸ εὐαγγέλιο τῆς σωτηρίας καὶ τὴν πατερικὴ παράδοση, μποροῦμε νὰ ὑποστηρίξουμε ὅτι ἡ ρίζα τοῦ κακοῦ δὲν βρίσκεται στὶς κοινωνικὲς συνθῆκες ἢ στὰ συστήματα ἐλέγχου, ἀλλὰ στὰ πολιτισμικὰ πρότυπα καὶ τὰ νοήματα, μὲ τὰ ὁποῖα τροφοδοτεῖται καὶ καλλιεργεῖται ἡ προσωπικότητα τοῦ ἀνθρώπου. Μὲ ἄλλα λόγια, ἂν ὁ ἄνθρωπος ἔχει τὴ σωστὴ πνευματικὴ τροφοδοσία, ἀκόμη καὶ σὲ ἀντίξοες κοινωνικὲς συνθῆκες, θὰ προσπαθεῖ καὶ θὰ ἀγωνίζεται πρὸς τὴ σωστὴ κατεύθυνση. Ἂν ἔχει νοσηρὴ πνευματικὴ τροφοδοσία, ἀκόμη καὶ μέσα σὲ ἰδανικὲς κοινωνικὲς συνθῆκες, θὰ κατευθύνει τὴν προσωπικότητά του πρὸς τὴν ἐσφαλμένη κατεύθυνση.
Τόσο ἡ ἐνδοοικογενειακὴ ὅσο καὶ ἡ νεανικὴ βία ἀπορρέουν καὶ καλλιεργοῦνται ἀπὸ πολιτισμικὰ πρότυπα, τὰ ὁποῖα ἔχουν ὡς κεντρικὸ ἄξονα μιὰ στρεβλὴ καὶ ἐν πολλοῖς νοσηρὴ ἔννοια τῆς δύναμης, τὴν ἔννοια τῆς δύναμης ὡς κυριαρχίας. Οἱ ἄνθρωποι ποὺ καταφεύγουν στὴ βία, εἴτε στὸ πλαίσιο τῶν ἐνδοοικογενειακῶν σχέσεων εἴτε στὸ πλαίσιο τῶν νεανικῶν συναναστροφῶν τους, τὸ κάνουν ἐπειδὴ ἔτσι αἰσθάνονται ἢ πιστεύουν ὅτι εἶναι δυνατοί.
Ὡστόσο, ἡ κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο κατανόηση τῆς δύναμης δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο παρὰ προϊόν τῆς αἰχμαλωσίας τοῦ ἀνθρώπου στὴν πεπτωκυῖα κατάσταση, στὴν ὁποία ὁ νοῦς καὶ ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου διακατέχονται ἀπὸ τὴν φαντασίωση τῆς παντοδυναμίας καὶ τῆς κυριαρχίας. Οἱ κοινωνίες ποὺ συγκροτοῦνται μὲ βάση αὐτὴ τὴ νοηματοδότηση, διέπονται, ρητῶς ἤ ἀρρήτως, ἀπὸ τὸν λεγόμενο «νόμο τοῦ δυνατοῦ». Εἶναι οἱ κοινωνίες στὶς ὁποῖες ὁ ἰσχυρὸς ἐπιχειρεῖ νὰ ἐξουθενώσει τὸν ἀνίσχυρο. Εἶναι οἱ κοινωνίες τὶς ὁποῖες συναντοῦμε ἀπὸ τοὺς προϊστορικοὺς χρόνους μέχρι τοὺς σύγχρονους «πολιτισμένους» χρόνους.
Ἡ κατάσταση αὐτὴ συνιστᾶ μιά ποιμαντική πρόκληση γιὰ τὴν Ἐκκλησία, καθὼς μὲ τὴ μαρτυρία τῆς εὐαγγελικῆς ἀλήθειας καλεῖται νὰ κρατήσει ὁρατὴ τὴ δυνατότητα διαφυγῆς ἀπὸ αὐτὴ τὴν αἰχμαλωσία.
